Του Απόστολου Αποστόλου*
Η ειρήνη στέγνωσε, μπήκε στο χρονοντούλαπο
της Ιστορίας, έγινε αδιάφορη έννοια με ακυρωμένο περιεχόμενο. Εξάλλου, η
σύγχρονη εποχή μάς καλεί να μάθουμε να υπερβαίνουμε το περίγραμμα της
κοινωνικής και ιστορικής μας διαδρομής. Σύμφωνα με τους νέους κανόνες, το
μέλλον δεν αντανακλάται στο παρελθόν, αλλά στους υποσχόμενους κοσμοπολιτισμούς
που θα μας ταξιδέψουν στον χρόνο με ταχύτητες ρεκόρ.
Έτσι κι αλλιώς ζούμε το λυρικό παραμύθι
όπου όλα αλλάζουν μέσα στους ορίζοντες μιας υπόσχεσης που μας λέει ότι ο
άνθρωπος θα ταυτιστεί εν τέλει με την τεχνολογία και θα λυτρωθεί μέσα στους
κόλπους της. Οι παυσίλυπες ιδέες της εποχής μας, εξαρτημένες από την τυφλή
βεβαιότητα του καινούργιου, μας αφήνουν ανακουφιστικές προσδοκίες για την
καινούργια δήθεν δυναμική του μέλλοντος.
Η δυναμική του μέλλοντος, μεταξύ άλλων,
έχει ως λύση και τον πόλεμο ως νέα αστυνόμευση. Ο Ζαν Μποντριγιάρ έγραφε ότι ο
πόλεμος αποτελεί «μορφή αστυνόμευσης». Η παλιά συνταγή του ψυχρού πολέμου δεν
βοηθάει πια και αυτό γιατί δημιουργεί έναν «νεκρό κόσμο» γεμάτο από αναμνήσεις,
αρχεία, τεκμηριώσεις. Όλα αυτά είναι άχρηστα στον νέο κόσμο, που αναζητά να
επιβάλει την ταχύτητα της δύναμης.
Ο πόλεμος με την ογκηρή του βία και στην
προοπτική της διάλυσης της ζωής, ως τρόμος και χιονοστιβάδα κατάρρευσης όλων
των πίστεων, επενδύει στη σύνθεση της σύγχυσης και παράγεται με τον ίδιο τρόπο
που παράγεται ο σημερινός πολυπολικός κόσμος. Και αυτό γιατί μια κοινωνία που
επενδύει στον πόλεμο είναι μια κοινωνία που εντάσσει την τεχνολογία στις
στρατιωτικές ανάγκες. Είναι μια κοινωνία η οποία εκπαιδεύει τις νέες γενιές
στην πειθαρχία χωρίς άλλες σκέψεις. Είναι μια κοινωνία όπου η βιομηχανία
οργανώνεται για την παραγωγή νέων όπλων, όπου η κυκλοφορία των αγαθών πρέπει να
ενταχθεί σε «νέα σημεία συμφόρησης» και οι δημόσιοι πόροι να μετατοπιστούν από
την πρόνοια στον πόλεμο. Επίσης, είναι μια κοινωνία όπου η πολιτική διαφωνία
γίνεται εσωτερικός εχθρός. Τέλος, είναι μια κοινωνία όπου ο ανταγωνισμός για
οικονομικούς και υλικούς πόρους γίνεται όλο και πιο συγκρουσιακός.
Η θρησκευτική εορτή των Χριστουγέννων
υπενθυμίζει το ρήγμα μεταξύ καταδίκης στον χρόνο και απελευθέρωσης στην
αιωνιότητα. Τα Χριστούγεννα δεν έχουν τον συμβολικό χαρακτήρα κάποιας
καταναλωτικής εορτής με τη σπάταλη και την αξερίζωτη φρενίτιδα αγαθών, αυτό το
διεκδικούν ο ψυχικός κάματος των ανθρώπων και η εμπορευματική κερδοφορία. Τα
Χριστούγεννα είναι η αποτύπωση μέσα στον χρόνο του άχρονου. Αλλά το ρίγος του
θανάτου και του τρόμου που εκφράζουν οι πόλεμοι ανατρέπει τόσο το αντίκρισμα
της προβολής προς την αιωνιότητα όσο και την ψευδαίσθηση της καταναλωτικής
ευωχίας. Τώρα πια οι εκτυφλωτικές λάμψεις των πολέμων έχουν καλύψει τα αστέρια
των Μάγων, δηλαδή τη φωτεινή πυξίδα για τη Βηθλεέμ.
*Καθηγητής Πολιτικής και Κοινωνικής
Φιλοσοφίας
Δεν υπάρχουν σχόλια