γράφει η Φανούλα Αργυρού*
Μέρος Δ’ τελευταίο
Οι επικίνδυνες ψευδαισθήσεις Μακαρίου κορυφώνονται
Μετά την επιστολή του Αρχ. Μακαρίου προς τον Πρόεδρο της Ελλάδας Φαίδωνα
Γκιζίκη 2 Ιουλίου 1974 το αναμενόμενο και από τον ίδιο πραξικόπημα για
εκτοπισμό του, ξεκίνησε στις 15 Ιουλίου 1974 καθώς φιλοξενούσε
παιδιά από την Αίγυπτο.
Από τις πρώτες τουφεκιές τα εγκατέλειψε και έφυγε, όπως
διηγήθηκε τα γεγονότα στον βρετανό Πρωθυπουργό Χάρολτ Γουίλσον αφού τον
ευχαρίστησε για την «διάσωσή» του, στη συνάντησή τους στις 2.30μ.μ.
17.7.1974 στο 10 Downing Street.
«Ως εκ θαύματος» βρέθηκε στη Πάφο, όπου ζήτησε από τους Βρετανούς να
τον φύγουν από την Κύπρο (αντί να έμενε και να πάλευε), οι οποίοι ΑΜΕΣΩΣ ενεργοποίησαν
μυστικό σχέδιό τους για διάσωσή του. Τον μετέφεραν στο Λονδίνο μέσω
Μάλτας μαζί με τη συνοδεία του, στο στρατιωτικό αεροδρόμιο Lyneham
της Αγγλίας στις 9 το πρωί της 17ης Ιουλίου
και τον παρέλαβαν αξιωματούχοι του Φόρειν ΄Οφις.
Άποψη Φ.Α. Ο Μακάριος, μάλλον πρέπει να είχε γνώση του
βρετανικού σχεδίου…
«…Ο Μακάριος με τις μη πολιτικές, μη διπλωματικές, μη νηφάλιες απαντήσεις
του, επικεντρωνόταν στο πως ο ίδιος θα έπρεπε να συνεχίσει να αναγνωρίζεται ως
Πρόεδρος της ΚΔ και όχι ο Σαμψών! Ο Βρετανός πρωθυπουργός δεν έχασε την
ευκαιρία και αντέτεινε στον Μακάριο ότι η Ελλάδα είχε εισβάλει στην Κύπρο. Ο
Μακάριος συμφώνησε…. Είναι ολοφάνερο ότι η συζήτηση αυτή, όπως αποκαλύφθηκε εκ
των υστέρων από τα μυστικά αρχεία των Άγγλων, υπήρξε ο πρόλογος για
την ομιλία του Μακαρίου στα Ηνωμένα Έθνη λίγες μέρες αργότερα», έγραψε ο
εκδότης και συγγραφέας Κώστας Ν. Χατζηκωστής στο βιβλίο του « 7 Προεδρικά
Πορτραίτα».
Όταν ο Γουίλσον του είπε ότι μετά τον ίδιο θα έβλεπε και τον
Τούρκο πρωθυπουργό τι ήθελε από αυτόν, ο Μακάριος απάντησε «Το
τουρκικό ενδιαφέρον ήταν να μην γίνει η Κύπρος μέρος της Ελλάδας, όμως πίστευε
ότι τον προτιμούσαν από τον Σαμψών»!!!
Συνεργασία Βρετανίας/Τουρκίας (δηλαδή εισβολή!) «με τη
συγκατάθεση Μακαρίου»!
Στη δεύτερη συνάντησή του στο Φόρειν ΄Οφις ο ΥΠΕΞ Τζέιμς
Κάλλαχαν, εξασφάλισε από τον Μακάριο και την «συναίνεση/συγκατάθεσή
του» να «δούλευαν μαζί με τον Ετσεβίτ»!
Ο Callaghan ρώτησε ποιο θα είναι το μέλλον της Εθνικής Φρουράς. Ο
Μακάριος είπε ότι δεν ήθελε να έχει στρατό. Οι Έλληνες είχαν πει ότι
ο στρατός χρειαζόταν λόγω φόβου τουρκικής εισβολής. Ήταν
ξεκάθαρο ότι υπήρχε μεγαλύτερος κίνδυνος από την Ελλάδα! (Το ίδιο επανέλαβε και
στην ομιλία του στον ΟΗΕ).
Ο κ. Callaghan ρώτησε κατά πόσο θα υπήρχε κατανόηση στην Κύπρο,
στο να δουλέψουν (Βρετανοί) στενά με τους Τούρκους στην τρέχουσα κατάσταση. Ο
Αρχιεπίσκοπος Μακάριος απάντησε ότι μπορούσαν να πούν ότι αυτό γίνεται με τη
δική του συναίνεση. (Η υπογράμμιση της συγγραφέως).
(“Mr Callaghan asked whether
there would be understanding in Cyprus for our working closely with the Turks
in the current situation. Archbishop Makarios replied that we could
say that this was being done with his consent”.)
Πριν την ομιλία του στον ΟΗΕ, όταν κατ΄εντολή Ετσεβίτ η τουρκική
αντιπροσωπεία τον προσέγγισε, αυτός χάρηκε και ευχαρίστησε την
Τουρκία για τη βοήθειά της, « Ο Μακάριος είχε πέσει στη
θάλασσα και αναζητούσε σανίδα σωτηρίας. Έβλεπε την Τουρκία σαν δύναμη σωτηρίας.
Έπρεπε λοιπόν να εκμεταλλευτούμε την αδυναμία του, πράγμα που έγινε”, έγραψε ο
Αχμετ Μπαρουτσιού.
(«Σημερινή» 12.7.1993, «Το συγκλονιστικό παρασκήνιο της
εισβολής»).
Ομιλία στον ΟΗΕ και βρετανικό ψήφισμα 353 20.7.1974
Η ομιλία του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου στα Ηνωμένα Έθνη βοήθησε τους Βρετανούς
συγγραφείς το ψήφισμα 353 -20/7/1974 να μην αναφέρεται καν σε
τουρκική εισβολή παρά μόνο στην αποχώρηση των ξένων στρατευμάτων εννοώντας
τα ΕΛΛΗΝΙΚΑ, εφόσον 7 φορές κατηγόρησες την Ελλάδα ως εισβολέα
«καθ΄υπόδειξη» του Χάρολτ Γουίλσον.
Και αναφέρει ο κ. Χατζηκωστής στο βιβλίο του:
«Η ομιλία του Μακαρίου στα Ηνωμένα ‘Έθνη στις 19 Ιουλίου 1974, λίγες ώρες
μετά την αναχώρηση τουρκικών πλοίων από τις ακτές της Μικράς Ασίας, για να
εισβάλουν στην Κύπρο είναι από τα κείμενα που σφράγισαν την σύγχρονη
κυπριακή ιστορία. Ο βιαίως εκδιωχθείς και κυνηγηθείς από το Προεδρικό
Μακάριος, εμφανίστηκε στο Σ.Α του ΟΗΕ και μίλησε … με πληγωμένο τον προσωπικό
και τον προεδρικό του εγωισμό… είχε υπερβεί τα όρια της ηγετικής ψυχραιμίας και
εθναρχικής σοφίας. Παραθέτω εδώ το σημείο όπου μιλά για κίνδυνο στη ζωή των
Τουρκοκυπρίων και έμμεσα καλεί τις Εγγυήτριες δυνάμεις περιλαμβανομένης βεβαίως
και της Τουρκίας.
«Καλώ το Συμβουλίου Ασφαλείας να χρησιμοποιήσει όλους τους τρόπους και εις
την διάθεσίν του μέσα, ώστε η συνταγματική τάξις εν Κύπρο … να αποκατασταθούν.
Καθώς έχω δηλώσει τα γεγονότα εις Κύπρο δεν αποτελούν εσωτερική υπόθεσιν
των Ελλήνων της Κύπρου οι Τούρκοι της Κύπρου επηρεάζονται επίσης, το
πραξικόπημα της Ελληνικής Χούντας είναι μια εισβολή και εκ των συνεπειών της θα
υποφέρει όλος ο λαός της Κύπρου, αμφότεροι Έλληνες και Τούρκοι».
Τον χαρακτηρισμό του πραξικοπήματος της Χούντας ως «εισβολής» θα
χρησιμοποιήσει και η Τουρκία ως δικαιολογία για την εισβολή της 20ης Ιουλίου
1974…»
Ενώ από τις 18/7/74 ο Βρετ. ΄Υπ. Αρμοστής και ο Αμερικανός Joseph Sisco
είχαν ήδη διαψεύσει τους ισχυρισμούς Μακαρίου.
Ο πρώτος : « Δεν έχω καμία (καμία) μαρτυρία για οποιονδήποτε
άμεσο κίνδυνο για την τουρκοκυπριακή κοινότητα…. Ο Τουρκοκύπριος υπουργός
άμυνας, κ. Orek επιβεβαίωσε μέλος του προσωπικού μου σήμερα το πρωί, ότι η
ελληνοκυπριακή κοινότητα και ειδικότερα η Εθνική Φρουρά, συμπεριφέρονται με
θαυμάσια προσοχή. Υπήρξαν κάποιοι ελαφροί τραυματισμοί από αδέσποτες σφαίρες
διαμέσου της πράσινης γραμμής, όμως γενικά η τουρκοκυπριακή
κοινότητα δεν είχε λόγο για παράπονο στο θέμα αυτό…»
Ο δεύτερος: « ήταν αποδεκτό τα γεγονότα στην
Κύπρο δεν είχαν μέχρι τότε ενοχλήσει την τουρκική κοινότητα».
Ο Μακάριος τρέχει στο Κίσινγκερ
Μετά τα ασυγχώρητα θαλασσώματά του με τους «σωτήρες» του, δύο μέρες μετά
την πρώτη εισβολή τρέχει…στο Χένρι Κίσινγκερ για βοήθεια!
Πρώτη συνάντηση 22.7.1974. Χαρακτηρίστηκε
ιδιωτική, διήρκεσε 1 ώρα και 20 λεπτά. Έδωσε στο Κίσινγκερ χειρόγραφο σημείωμα
με έξι προτάσεις απελπισίας. Μεταξύ των οποίων και επιστροφή στο
στάτους κβο, και την δημιουργία μικτής αστυνομικής δύναμης με ίση εκπροσώπηση
Ε/κ και Τ/κ…
Δεύτερη 29.7.1974. Ο Μακάριος ξεκίνησε κατηγορώντας τους
Σοβιετικούς, ότι το ενδιαφέρον τους δεν ήταν
γνήσιο… Οι Τούρκοι δεν αποσύρονταν, οι απαιτήσεις των παράλογες, ζητούσαν ομοσπονδία. Ο
Ετζεβίτ είπε «τα στρατεύματά μας θα μείνουν»…
Μα δεν γνώριζε από το 1963-1974 ότι οι Τούρκοι
απαιτούσαν γεωγραφική ομοσπονδία; (Βλέπε Γ’ Μέρος που
προηγήθηκε). Τώρα ξαφνιάστηκε; Aφού τους άφησε να μπουν μέσα και
τους ευχαρίστησε για την βοήθειά τους…
Για ποιο λόγο άραγε βρισκόταν στο Λονδίνο ο Ετσεβίτ για διαβούλευση με την
βρετανική κυβέρνηση, συνοδευόμενος από τη μισή πολιτική και στρατιωτική ηγεσία
της Τουρκίας; Για να το αποκαταστήσουν ως πρόεδρο; Πράγματι το πίστευε αυτό ο
Μακάριος; Τέτοια αφέλεια…
16.8.1974 Λονδίνο: «Ο Μακάριος μίλησε με τον
Πρωθυπουργό και τον Υπ. Εξωτερικών. Είναι εναντίον αποστολής Ελληνικών δυνάμεων
στη Κύπρο. Συζητώντας τη πολιτική διευθέτηση, ήταν υπέρ της επανέναρξης
συνομιλιών και έδωσε ενδείξεις ότι προχώρησε στην αποδοχή δύο διοικητικών ζωνών».
“Makarios talked with the
Prime Minister and the Secretary of State. He was opposed to the despatch of
Greek forces to Cyprus. In discussing a political settlement, he was in favour
of the resumption of talks and gave some indication of moving towards acceptance
of two administrative zones”. Ενημέρωσε συναδέλφους του ο Alan
Goodison του Φόρειν ΄Οφις.
(Για την μη κάθοδο ελληνικών δυνάμεων τον Αύγουστο 1974 βλέπε εδώ –
https://www.sigmalive.com/simerini/analiseis/111925 25.3.2014 και
εδώ
Τα πρακτικά της δεύτερης συνάντησης Αρχ. Μακαρίου
17.7.1974 στο Φόρειν Όφις δίδοντας την «συγκατάθεσή» του για συνεργασία
Βρετανίας/Τουρκίας
11 Σεπτεμβρίου 1974: Ο Τζέιμς Κάλλαχαν είπε στο Μακάριο «να
διασώσει ότι μπορούσε, η επιδιωκόμενη λύση ήταν γεωγραφική ομοσπονδία. Οι
Ελληνοκύπριοι έπρεπε να πάρουν την άδεια των Τούρκων να επιστρέψουν και να
περισώσουν ότι μπορούσαν και να διευθετήσουν τις υποθέσεις τους. Αλλιώς απλά οι
Τούρκοι θα πάρουν όλο το νησί».
Ο Μακάριος ήταν πλέον βυθισμένος δίχως διέξοδο στις μονομερείς
βεβιασμένες, απαράδεκτες υποχωρήσεις και εμμονές του προς τους βρετανούς
«σωτήρες» από τις 17 Ιουλίου 1974…
Στις 2 Οκτωβρίου 1974 στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ φώναζε ότι ουδέν
επιχείρημα δικαιολογούσε την απάνθρωπη γεωγραφική ομοσπονδία (που ο
Ντενκτάς είχε ζητήσει από τις 16.1.1964 – εξού και οι Τ/κ είχαν αυτό-εγκλωβιστεί
στους θύλακες από τότε) και την ίδια μέρα στη 3η συνάντησή
του με τον Κίσινγκερ αφού του είπε :
«Πρώτα πρέπει να ξεκαθαρίσω ότι ποτέ δεν συμμερίστηκα την άποψη ότι οι
Ηνωμένες Πολιτείες ή η CIA συμμετείχαν ποτέ στο πραξικόπημα εναντίον μου»
και ο Κίσινγκερ απάντησε: «Σου δίνω τον λόγο μου» …«Αν ήξερα για το
πραξικόπημα, θα το είχα σταματήσει», του ζήτησε να μιλήσει στους
Τούρκους.
Είπε « Όσον αφορά τη λύση γεωγραφικής ομοσπονδίας, πρέπει να
είναι περισσότερες από 5 περιοχές… αν επιμένουν σε δύο περιοχές και
μετακίνηση πληθυσμού δεν θα το δεχθούμε. Αν δεν τα καταφέρεις… δοκίμασε να τους
πείσεις να επιστρέψουν τη πόλη της Αμμοχώστου θα σπιτώσουμε 50,000 πρόσφυγες…»
https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1969-76v30/d154
Το άκρως απόρρητο χειρόγραφο τηλεγράφημα με
απόφαση ανώτατης αρχής στο Λονδίνο το 1967 προς τον Administrator των
βρετανικών βάσεων στη Κύπρο για διάσωση του Μακαρίου αν αυτός ζητούσε
προστασία. Εκτελέστηκε το 1974. Δεν είχε γνωστοποιηθεί ούτε στο Whitehall…
Το Φόρειν ΄Οφις επέλεξε να έχει το Γλ. Κληρίδη στη 3η φάση,
παρά το Μακάριο. Οι υποχωρήσεις Μακαρίου (αποδοχή δύο διοικητικών
ζωνών στο Κάλλαχαν) θα βοηθούσαν τον Κληρίδη…(Alan Goodison F.O. 16.8.74).
Το ΑΚΕΛ σπεύδει στο Λονδίνο μέσω βάσεων με προτροπή Κληρίδη με υπόμνημα στο
Μακάριο ζητώντας του να αποδεχθεί συζήτηση για γεωγραφική ομοσπονδία…Το Λονδίνο
αφενός στέλνει μηνύματα στον Κ. Καραμανλή υπέρ της δι-περιφερειακής (διζωνικής)
ομοσπονδίας εν όψει της συνάντησης στην Αθήνα τέλος Νοεμβρίου προτού επιστρέψει
στη Κύπρο ο Μακάριος και αφετέρου πιέζει την Ουάσιγκτον να του επιβεβαιώνει
κάθε τρείς και μια ότι ο Κίσινγκερ συνέχιζε να υποστηρίζει την λύση τους, της
δι-περιφερειακής (δικοινοτικής, διζωνικής ομοσπονδίας). Στις 22/11/74 ο
Κάλλαχαν ζητεί από το Μακάριο να νομιμοποιήσει τη ντε φάκτο κατάσταση με
δι-περιφερειακή και ότι δεν ήταν ρεαλιστικό να αναμένουν από τους
Τούρκους να υπαναχωρήσουν από αυτή! Στη σύσκεψη έγινε αποδεκτή ουσιαστικά η
ΔΔΟ δίχως ενυπόγραφη δέσμευση Μακαρίου που ανέμενε ο Κάλλαχαν.
΄Όμως στις 10 Φεβρουαρίου 1975 ο Κληρίδης έδωσε
στο Ντενκτάς δικοινοτικές πολύ-περιφερειακές ομόσπονδες προτάσεις! Ο
Ντενκτάς 13.2.1975 ανακήρυξε μονομερώς το λεγόμενο «Τουρκικό
ομόσπονδο κράτος της Κύπρου».
Ο Μακάριος είχε δεχθεί πια και το είπε σε Βρετανούς και Αμερικανούς ότι
η όποια διευθέτηση θα ήταν διζωνική αλλά δεν το έλεγε δημόσια. Το ΑΚΕΛ τάχθηκε
υπερ της ΔΔΟ ταυτίστηκε με Γλ. Κληρίδη. Βρετανοί και Αμερικανοί
εργάζονταν με σχέδια και χάρτες…φθάνουμε στις 4 κατευθυντήριες γραμμές
12.2.1977 μεταξύ Μακαρίου/Ντενκτάς. Η λέξη διζωνική απουσιάζει αλλά
αποκαλύφθηκε από το Αρχείο ΟΗΕ, ότι ο Μακάριος το είχε ζητήσει από το
Ντενκτάς για να του διδόταν καιρός να προετοίμαζε το… λαό.
Ο Μακάριος υποστήριξε τη διζωνική στις συνεδρίες του Εθνικού και Υπουργικού
Συμβουλίου 9 και 27 Μαρτίου 1977 δίχως λαϊκή εντολή, λέγοντας:
«Μια πολυπεριφερειακή λύσις δεν έχει ολιγότερους κινδύνους δια
διχοτόμησιν από την διζωνικήν… Δεν πιστεύω ότι μεγάλος αριθμός Ελληνοκυπρίων θα
επιθυμούσαν να επιστρέψουν εις τας οικίας των υπό τουρκοκυπριακήν διοίκησιν…
Είναι πλέον εφικτή ή επιθυμητή πολυπεριφερειακή λύσις ή προτιμάται, υπό τας
περιστάσεις «διζωνική» λύσις; Εάν η απάντησις εις «διζωνική» λύσιν,
είναι καταφατική, πού τοποθετείται η υπό τουρκοκυπριακή διοίκησιν περιοχή και
υποβάλλεται εκ μέρους μας χάρτης υποδεινύων την τοιαύτην περιοχή; Η
ιδική μου απάντησις είναι ότι υπό τας περιστάσεις προτιμώ την «διζωνική» λύσιν
και εισηγούμαι να υποβληθή χάρτης εκ μέρους της ελληνοκυπριακής πλευράς». (Διαφώνησαν
Β. Λυσσαρίδης, Σπ. Κυπριανού).
Ο Τ. Παπαδόπουλος παρέδωσε στους Τούρκους στη Βιέννη το διζωνικό τους χάρτη που έδιδε και το κατεχόμενο αεροδρόμιο της Τύμπου, δίχως λαϊκή εντολή. Οι Τούρκοι δεν έδωσαν τίποτα!
Ο ‘διζωνικός’ χάρτης 3.4.1977 στη «Σημερινή»
Έτσι φθάσαμε από την Ένωση μέχρι ΘΑΝΑΤΟΥ στη βρετανο-τουρκική απάρχαιντ ΔΔΟ μέχρι τουρκοποίησης ολόκληρης της Κύπρου. Εφόσον κανένας από τους 6 επόμενους προέδρους δεν τόλμησε να την αποτινάξει. Την «επισημοποίησε » ο Γιώργος Βασιλείου δίχως λαϊκή εντολή δεχόμενος το ψήφισμα 649/90…
O Δρ. David Owen και το βιβλίο του “The Hubris
Syndrome” («Το Σύνδρομο της΄Υβρεως») διατελέσας και Υπ. Εξωτερικών και
Κοινοπολιτείας 1977-1979.
Mακάριος: «Εν ονόματι της Ενώσεως ήλθε η καταστροφή» (“It was in the name of enosis that destruction came”.)
Συνέντευξη Αρχ. Μακαρίου 29.10.1974 στη “Chicago Tribune”.
Ποίοι όμως διαχειρίστηκαν τόσο θανάσιμα το όνομα της Ένωσης; Μπούμεραγκ τα λόγια του για προδοσίες.
«Είναι μέρος των καθηκόντων μου ως ιερέας να μην φοβάμαι, ώστε να μπορώ να
βοηθώ το κόσμο στις ανησυχίες, τα προβλήματά του, τους φόβους του…»
«Κάπου 15,000 έφυγαν από τη Κύπρο και άλλες 200,000 είναι άστεγοι. Γίνονται
προσπάθειες να εντοπιστούν. ΄Όμως η λύση δεν είναι να φεύγουν, αλλά να
επιστρέψουν στα σπίτια τους».
Δηλώσεις Μακαρίου στη “Chicago Tribune”.
15 Ιουλίου 1974: Γιατί άφησε τα παιδιά και έτρεξε στη Πάφο;
Ποίος έφυγε πρώτος και βοήθησε την Τουρκία να εισβάλει, με τη
«συγκατάθεσή του» προς Κάλλαχαν και την ομιλία του;
«Με τον θάνατό του (ο Μακάριος) άφησε το Κυπριακό στο χάος και την Κύπρο στο έλεος της κατακτήτριας Τουρκίας. Για άλλα πράγματα είχε αγωνιστεί και άλλα άφησε πίσω του. Ανάλωσε τη ζωή του για την ελευθερία, την Ένωση, για ένα «κράτος του Θεού». Αλλά δυστυχώς, επί διακυβέρνησής του, στο τέλος η Τουρκία επανήλθε στην Κύπρο ως κατακτητής ένα αιώνα αφότου έφυγε…» «7 Προεδρικά Πορτραίτα» Κ. Ν. Χατζηκωστή.
Η συνέντευξη στη “Chicago Tribune!”
*Ερευνήτρια/δημοσιογράφος
Πηγές: Βρετανικό Εθνικό Αρχείο βιβλίο Φ.Α. « Διζωνική vs
Δημοκρατία 1955-2019».
Δεν υπάρχουν σχόλια