ΤΙ ΛΕΕΙ Ο ΘΑΝΑΣΗΣ ΑΛΑΤΖΟΓΛΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΝΙΚΗ ΤΟΥ ΤΡΑΜΠ

Οι εκλογές στην Αμερική ανέδειξαν τον Τραμπ νικητή και παράλληλα επιβεβαίωσαν ηχηρά την επικράτηση της αντισυστημικής ψήφου. Η Χίλαρι Κλίντον, αν και είχε σχεδιάσει την εκστρατεία της στην εντέλεια, παρουσιάστηκε ως ο γνήσιος εκφραστής του συστήματος. Σχεδόν σε κάθε εμφάνισή της συνοδευόταν από δημοφιλή – «κατασκευασμένα» πρόσωπα των media, που κατέκτησαν πλούτο και δόξα μέσα από ένα σύστημα που το εξυπηρετούν και τους εξυπηρετεί. 

Είναι περισσότερο από εμφανές πως οι επιτελείς του Τραμπ επέλεξαν να «κυνηγήσουν» την ψήφο διαμαρτυρίας. Επέλεξαν να στοχεύσουν στον μέσο Αμερικανό, που νιώθει να απομακρύνεται όλο και περισσότερο από το αμερικανικό όνειρο. Στον πολίτη που εξωθήθηκε στο περιθώριο λόγω του απάνθρωπου, ανταγωνιστικού περιβάλλοντος της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας και νιώθει «ξεχασμένος» και «χαμένος». 

Οι «ξεχασμένοι» και οι «χαμένοι» του συστήματος που κινητοποίησε ο Τραμπ είναι οι ίδιοι που επέβαλαν το Brexit. Είναι αυτοί που σήμερα στηρίζουν τον Ορμπάν στην Ουγγαρία, τον Κατσίνσκυ στην Πολωνία. Είναι οι αγανακτισμένοι που ανέδειξαν χθες τον ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα και τους Ποδέμος στην Ισπανία και που ίσως αύριο αναδείξουν την Λεπέν στη Γαλλία. Είναι οι πολίτες οι οποίοι θεωρούν πως με την ψήφο της «τιμωρίας» επιτυγχάνεται η ανατροπή του κατεστημένου, το οποίο ευθύνεται για τη δύσκολη κοινωνική και οικονομική θέση στην οποία έχουν περιέλθει. 

Είναι οι πολίτες που εύκολα εντάσσονται σε «αντισυστημικά» κόμματα και σε κινήματα διαμαρτυρίας κυρίως μέσω των κοινωνικών δικτύων, μιας και αυτά αποτελούν την ψηφιακή «πλατεία των αγανακτισμένων». Σε μια ανοικτή κοινωνία που υπερασπίζεται την ανοχή στη διαφορετικότητα, αντιπαραβάλλεται η ομοιογένεια της «ομάδας» του έθνους-κράτους, αφού μέσα στον ταχύτατα μεταβαλλόμενο κόσμο η αίσθηση του «διαφορετικού» μεγαλώνει την απειλή. 

Ως αντίδραση σε αυτή την απειλή σηκώνονται τείχη για να διατηρήσουν την καθαρότητα της «φυλής» και χαράσσονται σύνορα γεωγραφικά και πολιτισμικά για να διαχωρίσουν τους ανθρώπους. Ψυχολογικές διεργασίες, που έχουν ως αποτέλεσμα την ενίσχυση του εθνοκεντρισμού, ο οποίος είναι λογικό να προτάσσει την ικανοποίηση των αναγκών της «ομάδας» έθνους-κράτους από τη συμφιλίωση και τη συνεργασία των λαών σε έναν έντονα πολύπλοκο και αλληλεπιδραστικό κόσμο του σήμερα, που τον χαρακτηρίζει η μεγάλη ταχύτητα.

Η επίφαση της αντισυστημικότητας σαγηνεύει τα πλήθη, δίνοντας την ψευδαίσθηση πως κατέχουν την εξουσία και έτσι είναι σε θέση να επιβάλλουν την θέλησή τους. Κινήματα διαμαρτυρίας και περιθωριακά κόμματα εκδηλώνονται σε όλες σχεδόν τις χώρες του αναπτυγμένου κόσμου. Τα περισσότερα στοχεύουν «ρητορικά» στην αύξηση της επιρροής των πολιτών στις θεσμικές διαδικασίες αλλά στην πραγματικότητα οδηγούν στην μειωμένη αντιπροσωπευτικότητα. 

Αυτό συμβαίνει επειδή αυτά τα κινήματα και κόμματα θεωρούνται επιτυχημένα όταν διαταράσσουν και διακόπτουν την κοινοβουλευτική λειτουργία και όχι όταν την ενισχύουν. Στην πραγματικότητα, πλήττουν την καρδιά της Δημοκρατίας αφού αποδομούν το κοινοβουλευτικό σύστημα. Την αντισυστημική ψήφο ψάρευε και ο Χίτλερ, σε μια κατακερματισμένη Γερμανία από τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο. 

Τον εθνοκεντρισμό των Γερμανών καλλιεργούσε, ως αντίδοτο, στην κατεστραμμένη οικονομία λόγω του παγκόσμιου οικονομικού κραχ του 1929. Οι «χαμένοι» και οι «ξεχασμένοι» Αμερικανοί θα είναι οι πρώτοι που θα πληγούν από τη μείωση της φορολογίας των πλουσίων και την κατάργηση του προγράμματος της ιατροφαρμακευτικής φροντίδας του Ομπάμα, καθώς αυτά δεν χωράνε στην πολιτική αντίληψη του Τραμπ.