ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΥΨΟΔΕΙΚΤΗ 1378 (13 - 15 ΙΟΥΛΙΟΥ 1913)

Η καλοκαιρινή ραστώνη (εκείνη περιμέναμε για να… ραστωνίσουμε), μοιραίως, προσπέρασε μερικά επετειακά γεγονότα, τα οποία όμως εμείς δεν επιτρέπεται να αγνοήσουμε.

Πρόκειται για την μάχη του υψοδείκτου 1378, που έγινε μέσα στα πλαίσια του Β΄ Βαλκανικού Πολέμου. Στη μάχη αυτή, άφησε την τελευταία του πνοή ο ήρωας των ηρώων Ταγματάρχης Ιωάννης Βελισαρίου. Κρίνουμε σκόπιμο, παρά το ότι όπως προαναφέρθηκε δεν είναι επίκαιρη, να μη την αγνοήσουμε εκτός και αν έχει αντίρρηση ο καθηγητής από την Κέρκυρα και πλακώσει στις βρισιές κι’ εμάς και τον Βελισαρίου, όπως έκανε με τον Κολοκοτρώνη και τον Παύλο Μελά… Αλήθεια είναι ακόμα στη θέση του κ. Κεραμέως μας ή ετοιμάζεσθε να τον βραβεύσετε όπως την Ελένη από την… NASA;

Υψοδείκτης 1378. Είκοσι (20) χιλιόμετρα Βορειοανατολικά Σιμιτλή και 15 χλμ Βορειοδυτικά του Ραζλόγκ, στις Νότιες υπώρειες του Ρίλα Πλάνινα.

Η Μάχη του Υψοδείκτη 1378, ήταν αναντίρρητα η σκληρότερη και αιματηρότερη  από όλες τις μάχες που συνήψε ο Ελληνικός Στρατός κατά τους δύο Βαλκανικούς Πολέμους. Κατά παράδοξη επιταγή της Μοίρας, στη τελευταία αυτή μάχη του πολέμου βρέθηκαν αντιμέτωπα, από πλευράς Ελλήνων το 1/38 Σύνταγμα Ευζώνων τους Συνταγματάρχου Παπαδοπούλου Δημητρίου (με το 9^ο Τάγμα Ευζώνων, με Διοικητή τον Ταγματάρχη Ιωάννη Βελισσαρίου, το 8^ο Τάγμα Ευζώνων, με Διοικητή τον Ταγματάρχη Βασιλούνη  και το Τάγμα Κρητών με Διοικητή τον Ταγματάρχη Γεώργιο Κολοκοτρώνη). Δηλαδή το ηρωικότερο Σύνταγμα του Ελληνικού Στρατού. Αντιθέτως οι Βούλγαροι, είχαν αντιπαρατάξει το Σύνταγμα της Βασιλική Φρουράς της Βουλγαρίας το οποίο επίσης ήταν το εκλεκτότερο Σύνταγμα του Βουλγαρικού Στρατού. Ήταν, σχεδόν όλοι, μεγαλόσωμοι άνδρες και πολέμησαν με εξαιρετικό πείσμα και ανδρεία κατά τον σφοδρότατο εκείνο διήμερο αγώνα.

Το ηρωικό 1/38 Σύνταγμα, τρεις φορές κυρίευσε το ύψωμα 1378 και τρεις φορές ανατράπηκε από αυτό. Ήδη από τις 12 και 13 Ιουλίου, έχουν φονευθεί οι δύο Διοικητές Ταγμάτων, ο Γ. Κολοκοτρώνης και ο ήρωας των ηρώων Ι. Βελισσαρίου. Γρήγορα ακολουθεί και ο αντικαταστάτης  του Βελισσαρίου, Λοχαγός Μανωλίδης.

Το πρωί της 15^ης Ιουλίου βρίσκει το Ελληνικό Σύνταγμα κυρίαρχο του Υψώματος. Οι Βούλγαροι διακόπτουν τις επιθέσεις τους, διότι οι απώλειές τους είναι σοβαρότατες. Μεταξύ αυτών αι ο Διοικητής του Συντάγματος της Βασιλικής Φρουράς.

Οι πλαγιές και οι χαράδρες ήταν καλυμμένες από πτώματα Ελλήνων και Βουλγάρων. Ο αγώνας υπήρξε τόσο λυσσώδης και εκ του συστάδην (σώμα με σώμα), ώστε πολλοί εκ των εκατέρωθεν πεσόντων, έφεραν τραύματα από λόγχη, αρκετοί σε Βούλγαροι είχαν χτυπηθεί με πέτρες, τις οποίες χρησιμοποίησαν οι Έλληνες, όταν εξαντλήθηκαν τα πυρομαχικά τους.

Η Μάχη του Υψώματος 1378, υπήρξε πραγματική εποποιία. Το θρυλικό 1/38 Σύνταγμα Ευζώνων, τερμάτισε στα παλαιά βουλγαρικά σύνορα, την ένδοξη πολεμική σταδιοδρομία τους, με πραγματικό ολοκαύτωμα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το Τάγμα του Βελισσαρίου ήταν αυτό που αιφνιδίασε τους Τούρκους με τη περίτεχνη ενέργειά του και απελευθερώθηκαν τα Γιάννενα.

Από τους Αξιωματικούς του Συντάγματος, παρέμειναν όρθιοι μόνο ο Διοικητής του Συντάγματος, ένας Λοχαγός, ένας Υπολοχαγός και τρεις Ανθυπολοχαγοί. Οι συνολικές απώλειες του Συντάγματος ανήλθον σε 859 άνδρες. Από το 9^ο Τάγμα Ευζώνων, το Τάγμα του Βελισσαρίου, επέζησε ένας Υπολοχαγός και 79 Εύζωνοι.  

Ο Αρχιστράτηγος Κωνσταντίνος, αντί συλλυπητηρίων τηλεγράφησε στην οικογένεια του Ταγματάρχου Βελισσαρίου, την φράση: «Χαιρετίζω τον ήρωα των ηρώων».

Βιβλιογραφία:

- «Ηρών Μνήμες».  (Έκδοση ΓΕΕΘΑ 2014)

- «Επίτομη Ίστρια των Βαλκανικών Πολέμων».  (Έκδοση ΓΕΣ 1987)

- Δρ. Ιω. Παπαφλωράτου: «Η Ιστορία του Ελληνικού Στρατού 1833-1949»