25 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2025 – Η ΨΗΦΙΑΚΗ ΒΙΑ ΣΤΟ ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΦΕΤΙΝΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΗΜΕΡΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΑΛΕΙΨΗ ΤΗΣ ΒΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ

 

Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών μας καλεί να στρέψουμε το βλέμμα σε ένα πεδίο που αναπτύσσεται ραγδαία: την

ψηφιακή βία. Στην εποχή των κοινωνικών δικτύων, της αδιάκοπης ροής πληροφορίας και της ψηφιακής αλληλεπίδρασης, οι γυναίκες όλων των ηλικιών, εκτίθενται σε ποικίλες μορφές κακοποίησης — διαδικτυακή παρενόχληση, μη συναινετική δημοσίευση προσωπικού περιεχομένου, απειλές, stalking, deepfakes, ψηφιακό έλεγχο και χειραγώγηση.

Η ψηφιακή βία, όπως και η σωματική και η ψυχολογική, αφήνει βαθιά συναισθηματικά τραύματα, εκμηδενίζει την ανθρώπινη προσωπικότητα, απομονώνει και εκφοβίζει.

Η άσκηση ψηφιακής βίας σε γυναίκες μπορεί να περιλαμβάνει:

·        Κακοποίηση με βάση εικόνες / μη συναινετική κοινή χρήση προσωπικών εικόνων – συχνά   αποκαλούμενη «πορνογραφία εκδίκησης» ή «διαρροή γυμνών φωτογραφιών». 

·        Κυβερνοεκφοβισμό, τρολάρισμα και διαδικτυακές απειλές. 

·        Διαδικτυακή παρενόχληση και σεξουαλική παρενόχληση. 

·        Deepfakes που δημιουργούνται με τεχνητή νοημοσύνη, όπως σεξουαλικά άσεμνες εικόνες,   deepfake πορνογραφία και ψηφιακά παραποιημένες εικόνες, βίντεο ή ήχος. 

·        Ρητορική μίσους και παραπληροφόρηση στις πλατφόρμες κοινωνικών μέσων. 

·        Doxxing – δημοσίευση προσωπικών πληροφοριών. 

·        Διαδικτυακή παρακολούθηση ή επιτήρηση/εντοπισμός για την παρακολούθηση των δραστηριοτήτων κάποιου. 

·        Διαδικτυακή αποπλάνηση και σεξουαλική εκμετάλλευση. 

·        Catfishing και πλαστοπροσωπία. 

·        Μισογυνιστικά δίκτυα – π.χ. manosphere, φόρουμ incel. 

Αυτές οι πράξεις δεν συμβαίνουν μόνο στο διαδίκτυο. Συχνά οδηγούν σε βία εκτός διαδικτύου στην πραγματική ζωή, όπως εξαναγκασμό, σωματική κακοποίηση και ακόμη και γυναικοκτονία – δολοφονία γυναικών και κοριτσιών.

Η ψηφιακή βία στοχεύει περισσότερο τις γυναίκες από τους άνδρες, σε όλα τα κοινωνικά στρώματα, αλλά ειδικά εκείνες που έχουν δημόσια ή διαδικτυακή προβολή –όπως ακτιβίστριες, δημοσιογράφους, γυναίκες στην πολιτική, υπερασπίστριες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και νεαρές γυναίκες. 

Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία του ΟΗΕ:

·        Το 38% των γυναικών έχει υποστεί βία στο διαδίκτυο και το 85% έχει γίνει μάρτυρας ψηφιακής βίας κατά άλλων. 

·        Η παραπληροφόρηση και η δυσφήμιση είναι οι πιο διαδεδομένες μορφές βίας κατά   των γυναικών στο διαδίκτυο. Το 67% των γυναικών και των κοριτσιών που έχουν   υποστεί ψηφιακή βία ανέφεραν αυτή την τακτική. 

·        Το 90-95% όλων των deepfakes στο διαδίκτυο είναι πορνογραφικές εικόνες χωρίς συναίνεση, με περίπου το 90% από αυτές να απεικονίζουν γυναίκες. 

·        Το 73% των γυναικών δημοσιογράφων ανέφεραν ότι έχουν υποστεί διαδικτυακή βία. 

·        Λιγότερο από το 40% των χωρών διαθέτουν νόμους που προστατεύουν τις γυναίκες από την ηλεκτρονική παρενόχληση ή την ηλεκτρονική καταδίωξη. Αυτό σημαίνει ότι το 44% των γυναικών και των κοριτσιών στον κόσμο – 1,8 δισεκατομμύρια – δεν έχουν πρόσβαση   σε νομική προστασία. 

Όπως όλα τα στοιχεία δείχνουν, η έμφυλη κακοποίηση βρίσκει συνεχώς τρόπους να προσαρμόζεται και να εξελίσσεται. Η αντιμετώπισή της συνεπώς, απαιτεί συντονισμό και δράση από την πολιτεία και τους θεσμούς και μπορεί να επιτευχθεί μέσα από ένα επικαιροποιημένο και ισχυρότερο νομικό πλαίσιο για τα ψηφιακά εγκλήματα με χαρακτήρα έμφυλης βίας, αποτελεσματικούς μηχανισμούς καταγγελίας και άμεσης αντίδρασης, καθώς επίσης και μέσω της επένδυσης στην πρόληψη, με προγράμματα στα σχολεία και στους χώρους εργασίας για σεβασμό, συναίνεση και ασφαλή διαδικτυακή συμπεριφορά και της ενίσχυσης της λογοδοσίας των ψηφιακών πλατφορμών ώστε να μην παραμένουν αδρανείς μπροστά στην παρενόχληση και τις απειλές.

Η εξάλειψη όλων των μορφών βίας κατά των γυναικών είναι προϋπόθεση για μια δίκαιη, δημοκρατική και πραγματικά σύγχρονη κοινωνία, όπου καμία γυναίκα δεν θα φοβάται να μιλήσει και να εκφραστεί ελεύθερα.